Bài viết chia sẻ kinh nghiệm của tác giả Tuấn Lê, cựu giám khảo chó Phú Quốc và người chơi lâu năm Neapolitan Mastiff (Ngao Ý) – một giống chó dữ và to lớn.
Hôm nay tôi sẽ chia sẻ với các bạn những kinh nghiệm và những sai lầm nên tránh khi nuôi chó dữ.
Chó dữ là những giống chó lớn, dùng để làm những công việc bảo vệ lãnh thổ hay gia súc, bản tính rất hung dữ, cho dù ngày nay có nhiều con không còn dùng để làm việc và chỉ dùng làm thú cưng nuôi trong nhà, tính tình có thể hiền nhưng bản tính vẫn là chó dữ.
Và những con chó to lớn khi nó tấn công sẽ nguy hiểm vô cùng, cần phải hiểu rõ về các giống chó dữ trước khi nuôi.
Những sai lầm thường gặp:
Không chịu tìm hiểu
Không tìm hiểu kỹ về giống chó của mình nuôi, không rõ bản tính của từng giống chó, không biết lịch sử của nó dùng để làm gì và các tính xấu phổ biến của giống chó mình nuôi thì sẽ rất nguy hiểm.
Bạn không thể có được những con chó mà tổ tiên của nó dùng để làm những công việc cần tính hung dữ lại có thể hiền lành như các giống khác. Không biết và không có cách đề phòng đúng sẽ nguy hiểm vô cùng.
Không tìm hiểu về cha mẹ, ông bà của nó tính nết thế nào, hiền hay dữ, có khôn hay không. Tính tình do di truyền rất nhiều. Muốn biết 1 con chó con lớn lên tính tình thế nào thì cứ nhìn vào cha mẹ của nó.
Phó mặc cho huấn luyện viên
Nghĩ rằng những người huấn luyện chó nghiệp vụ là những người hiểu về tâm lý chó, có thể nhờ họ dạy dỗ chó của mình ngoan ngoãn hay sửa các tật xấu của nó là điều hết sức sai lầm và nguy hiểm.
Nhiều bạn đọc đến đây có thể thấy vô lý, 1 người có thể dạy chó làm nhiều trò, lao tới tấn công hay cho nó đi sát bên cạnh mà lại không hiểu tâm lý chó?
Huấn luyện nghiệp vụ và tâm lý về chó là 2 ngành hoàn toàn khác nhau, những người huấn luyện nghiệp vụ chỉ hiểu tâm lý trong phạm vi họ huấn luyện mà thôi. Trừ khi họ có học hay nghiên cứu cả 2 ngành thì mới biết cả 2.
Nói như vầy cho dễ hiểu, bạn không thể kêu 1 võ sư, 1 giáo huấn cảnh sát hay 1 huấn luyện viên bóng đá tài giỏi đi thuyết trình về đề tài tự kỷ của trẻ em hay tâm lý phạm tội của trẻ em có cha mẹ ly dị, hay kêu họ chữa trị bệnh nghiện cờ bạc.
Những thứ kia thuộc về ngành tâm lý học dành cho các bác sĩ tâm lý. Họ là những người đào tạo những người bình thường hay có năng khiếu để trở thành những nhân tài, còn các bác sĩ tâm lý là sửa chửa những người có vấn đề để họ trở thành những người bình thường.
Những người dạy chó bằng tâm lý hay sửa chửa các tật hư của chó vốn không dạy ra những con chó có thể làm cái này cái kia, nhiệm vụ của họ là sửa chửa hay dạy dỗ những con chó trở lại bình thường từ những sai lệch tâm lý.
Bạn cũng thấy các đài truyền hình nước ngoài họ mời những nhà tâm lý học về chó như Cesar Millan hay Victoria Stilwell làm show dạy chó chứ đâu có mời những huấn luyện viên chó nghiệp vụ hay những người đào tạo chó cho cảnh sát, quân đội.
Khi bạn đưa những con chó có vấn đề của mình cho những người huấn luyện nghiệp vụ không giỏi về tâm lý chó dạy thì sẽ nguy hiểm vô cùng, họ có thể đè nén sự hung dữ của nó bằng các phương pháp trấn áp sai lầm, nhưng nó sẽ bùng phát bất chợt khi về nhà.
Chó dữ thì phải thật khôn
Khi tôi nuôi mười mấy con Neapolitan Mastiff (Ngao Ý) trong trại tôi phải hiểu tâm lý những con chó nặng 70, 80kg, bởi vì chỉ cần 1 cú táp của nó vào cổ là tôi đi đời.
Khi vào chuồng chó cho chó ăn hay thả tụi nó ra chơi tôi phải hiểu tâm lý khi 1 con tấn công mà tôi ngã xuống thì những con khác sẽ lao vào cắn tôi, bởi vì đó là tâm lý của chó mà dân gian gọi là chó hùa, nó sẽ bênh và ngã theo con mạnh nhất trong đàn.
Khi tôi ngã xuống tức là tôi không còn là con đầu đàn nữa. Đã có nhiều trường hợp chủ vào cho chó ăn bị cả bầy chó cắn chết.
Tôi để ý ngay đến con chó bênh chủ để xác định sự dạy dỗ và yêu thương của người chủ với bầy chó, bởi vì hiếm có con nào khi bạn ngã xuống nó bênh bạn và dám cắn những con to khỏe hơn nó, chỉ có những con thật sự yêu thương bạn và rất khôn mới làm như vậy.
Dạy chó dữ tấn công
Cho chó học bảo vệ hay cắn khi có lệnh và cứ nghĩ nó sẽ là 1 con chó có thể làm bầu bạn trong nhà. Đây là những sai lầm vô cùng nguy hiểm, khi bạn đã đánh thức bản năng tấn công của nó thì nó sẽ không bao giờ còn là 1 con chó bình thường nữa.
Nó sẽ trở thành 1 thứ vũ khí, mà sở hữu súng có khi còn bị cướp cò huống chi là con chó có những suy nghĩ của thú vật, bạn chẳng thể kiểm soát được hết suy nghĩ của nó. Ví dụ như nó không thể phân biệt được 1 tên trộm và 1 đứa trẻ trèo vào nhà bạn nhặt trái banh.
Ở nước ngoài vấn đề dạy chó tấn công vô cùng nghiêm ngặt, đều phải được dạy bởi những người có đào tạo trường lớp, chó phải qua kiểm tra thần kinh.
Con chó học 1 thì chủ phải học 10, chủ phải học các phương pháp an toàn và sử dụng 1 con chó đã qua đào tạo tấn công để tránh những chuyện đáng tiếc xảy ra.
Nếu bạn muốn có 1 con chó thuộc các giống chó dữ mà muốn nó vừa làm bạn vừa trông nhà và bảo vệ bạn thì bạn phải chọn những con thật khôn, nó sẽ tự hiểu và bảo vệ bạn 1 cách tự nhiên theo bản năng chứ không cần dạy gì hết.
Những con này khác ở chỗ là nó cắn bằng suy nghĩ của nó, chứ không phải cắn bằng những phản xạ có điều kiện khi được dạy tấn công.
Tôi có người bạn cho 1 con Rottweiler đi học bảo vệ chủ, con chó rất khôn và đạt điểm cao khi sát hạch thần kinh, 1 con chó mà bạn tôi cứ nghĩ rằng có thể tin tưởng được.
Một hôm anh chị của anh ta đến nhà chơi, xày ra xích mích và to tiếng, bà chị dâu sấn tới chỉ tay vô ngực anh ta, thế là con chó lao tới cắn liền. Kết quả là con chó bị chích chết còn bà chị dâu thì bị may mấy chục mũi.
Không hiểu tâm lý chó
Hiểu sai về câu nói của Cesar Millan dạy chó thì mình phải là con đầu đàn. Nhiều người suy diễn ra là làm con đầu đàn phải trấn áp, quát 1 tiếng là phải nghe, phải đánh cho nó biết ai là đầu đàn.
Cái mà Cesar Millan nói đó là dạy chó bằng tâm lý theo tâm lý của con chó, chứ không phải dạy kiểu tâm lý của con người, hay cái kiểu mày không nghe tao đánh mày chết, con chó nó đâu có hiểu những điều này.
Muốn hiểu điều này bạn phải hiểu con chó đầu đàn ngoài thiên nhiên nó làm sao cho những con trong đàn phục tùng, chứ không phải theo kiểu đại ca xã hội đen.
Dạy bằng tâm lý cho biết ai là đầu đàn ví dụ như dạy nó phải chờ khi cho ăn, không cho ngủ chung giường, nó chạy tới cho mình xoa đầu mình không xoa ngay mà phải kêu nó ngồi xuống… tất cả đều dùng tâm lý để dẫn dắt suy nghĩ phục tùng của nó.
Hiểu sai và trấn áp để chứng tỏ ta là đầu đàn thì nếu gặp con cứng cựa nó sẽ thử sức coi ai mạnh hơn để làm đầu đàn, hay gặp con nó sợ quá hay luôn trong tâm lý so sợ và phòng thủ nó sẽ cắn bất tử khi nó cảm thấy bị nguy hiểm.
Ví dụ nếu bạn dùng cây đánh nó, khi có ai cầm cây thước hay cây dù đi đến gần nó thì nó sẽ cắn người đó.
Tâm lý các giống chó dữ không giống nhau
Cứ nghĩ rằng các giống chó tính tình giống nhau khi đều là chó dữ, ví dụ có nhiều người nuôi qua Rottweiler rồi nuôi Cane Corso cứ nghĩ có giống nhau nhưng thật ra mỗi giống chó hoàn toàn khác.
Tôi có 1 khách hàng nuôi Pitbull 10 năm, sau chuyển qua nuôi Neapolitan Mastiff, khi 2 con Neo cắn nhau ông ta thò tay vô can vì nghĩ nó cũng như Pit, vừa chạm tay vô là con chó quay qua táp liền vì nó nghĩ bị tấn công. Neo hoàn toàn khác với Pit trong vụ này.
Ỷ y hay nghĩ những con chó hiền sẽ không cắn, đa số các vụ chó cắn đều do những con thường ngày rất hiền gây ra vì ta không đề phòng và không lường trước bản năng tiềm ẩn của nó bị đánh thức khi nào.
Nhiều con chó hay nổi điên và bị kích thích bởi những thứ ta không ngờ, như tiếng la hét nô đùa của trẻ con, lúc đầu không sao, nhưng có khi bất ngờ nó cảm thấy khó chịu và mất kiểm soát.
Nhiều khi chỉ là 1 tiếng động ít khi xảy ra như tiếng cái cưa máy, chiếc mô tô chạy ngang cũng làm nó mất kiểm soát tâm lý. Nhiều mùi hướng hay nước hoa (nhiều mùi thâm chí mình không ngửi được) nhưng lại làm nó khó chịu.
Nô đùa với chó dữ cũng rất nguy hiểm, thứ nhất là nó to lớn và mạnh, nó có thể làm mình đau dù nó không cố ý. Nhưng khi hưng phấn quá nó cũng sẽ dễ mất kiểm soát, hoặc khi nó làm mình đau rồi mình la lên hay la mắng nó, sẳn đang hưng phấn nó cắn luôn.
Bạn lâu lâu chắc cũng thấy hình ảnh những người cưa bom, bạn có thể cười họ ngu dốt. Khoan hãy cười trước khi trả lời câu hỏi của tôi: nếu bất chợt 1 con chó nặng 50 kg lao tới cắn bạn hay con của bạn thì bạn sẽ làm gì để nó ngưng ngay lập tức?
Nếu bạn không trả lời được tức là bạn cũng giống như những người cưa bom, nuôi con chó dữ trong nhà mà không lường trước được những chuyện tồi tệ nhất có thể xảy ra, cũng như những người cưa bom cứ nghĩ trái bom đã cũ mấy chục năm tịt ngòi rồi sẽ không bao giờ nổ.
Nếu bạn không có bất cứ cái gì hay phương pháp nào để dừng con chó ngay lập tức khi nó cắn mà bạn vẫn nuôi chó dữ trong nhà thì hết sức nguy hiểm. Khi con chó nổi điên lên hay đã quyết định cắn thì nó đã không còn nghe bạn quát tháo nữa.
Cũng đừng nghĩ tới bạn sẽ đánh vào chổ hiểm hay thậm chí dùng dao phay để chém nó mà nó sẽ nhả con của bạn ra ngay lập tức. Nếu chưa chuẩn bị được cách nào đối phó khi nó tấn công thì tốt nhất đừng nuôi chó dữ.
(Mỗi người có cách riêng, ở nước ngoài đa số các trại nuôi chó lớn đều có súng hay súng săn, hay có bình xịt hơi cay trong nhà hay luôn có trong trong túi)
Nói tóm lại điều quan trọng nhất khi chọn 1 con chó dữ để nuôi là nó phải thật khôn, còn những thứ bề ngoài không quan trọng.
